Deri kanserlerinin birden fazla bazal yahut spinal hücreli deri kanseridir, ve ekseriyetle baş – uzunluğunda görülür. Erken teşhis edilmesi , ötürüsıyla tedavi talihi devasa yüksekliktetir. Tedavide gaye, kanserli dokunun tümüyle (etrafında 3-10 mm sağlam deri ile ) çıkarılması yahut tahrip edilmesidir. Seçilen tedavi modeli , yenidenlamayacak biçimde tümörü yok ederken (lokal kontrol) hiç yada az iz bırakmalı (estetik) ve fonksiyon kaybına (fonksiyonel ) niye olmamalıdır.
Biyopsi ile teşhis almış hastaya tek tip tedaviyi dayatmak, bu tedavi modelinin yol açabileceği estetik ve işlevsel kararı bir baht üzere sunmak yerine , her hasta için ona en uygun , öbür bir deyişle bireye özel tedavi planlanmalıdır. Tedavi seçimini etkileyen hastanın yaşı/genel durumu , kanserin yerleşimi (göz etrafı,burun ve kulak yerleşimi önemlidir) , tümör çapı (>2cm) ve patoloji raporundaki özellikler (infiltratif tip,perinöral/vasküler invazyon varlığı vb) ve nihayet kurallar uygun ise hastanın tercihidir..
BİREYE ÖZEL HANGİ TEDAVİ MODELİNİ UYGULAYALIM?
Cerrahi Tedavi :
Biz cerrahların en tercih ettiği tedavi modelidir. Melanom dışı deri kanserlerinin (MDDK) birden fazla lokal anestezi ile yapılabilen kısa süren ameliyatla tedavi edilebilirler. Biyopsi hedefi ile yapılan ameliyat biraz geniş tutularak (eğer bu süreç önemli bir nedbe bırakmayacaksa) teşhis ve tedavi süreci tıpkı anda gerçekleştirilebilir. Estetik ve işlevsel açıdan risk taşıyan bölgelerde (göz etrafı,burun,kulak vb ), evvel punch biyopsi ile teşhis konmalı, patoloji alt özellikler tanımlanmalı ve akabinde tedavi planlanmalıdır.
Tümörün cerrahi olarak çıkarılmasının (0.5-1.0 cm) akabinde yara dudaklarının karşı karşıya getirilerek (primer) kapatılamadığı durumlarda, yaranın yakınından hazırlanan deri flepleri yahut kanser yüzde ise, lokal flep yahut tercihen kulak gerisinden alınan tam kalınlıkta deri grefti ile defekt kapatılır. Burada kritik nokta, lokal denetim,estetik ve işlevsel en âlâ kararı verecek cerrahinin planlanmasıdır. Planlama ve uygulama deri onkolojisinde deneyimli plastik cerrah tarafınca yapılmalıdır.
Radyoterapi:
Radyoterapi (ışın-şua tedavisi) seçilmiş bazal hücreli deri kanseri (BHDK) hastalarında küratif tedavi için bir alternatif olabilir. Yüksek güçlü ışınlar kanser hücrelerinin vefatına yol açarlar. Şua tedavisi uzaktan (teleterapi) yahut yakın uzaklıktan (yakın tedavi) uygulanır. Her iki tedavi modeli de uzun senelerdan bu yana kullanılmaktadır. Teknoloji ve tecrübeye paralel olarak tedavi mühleti değişmektedir. Teleterapi konusunda merkez ve deneyim hayli daha fazladır. Yakın aralıktan çağdaş radyoterapi uygulaması nispeten daha yenidir. Yakın radyoterapi brakiterapi başlığı altında 2 biçimde uygulanır; PLESIOTHERAPY (Montero A ve ark . High-dose-rate (HDR) plesiotherapy with custom-made moulds for the treatment of non-melanoma skin cancer . Clin Transl Oncol (2009) 11:000-000 ) ve İNTERSTİSYEL TEDAVİ dir.
Plesioterapi brakiterapinin özel bir formudur ve küçük çaplı deri kanserlerinin tedavisinde giderek daha yaygın kullanılmaktadır, uygun aplikatör HDR (high döşe rate) tedavi aygıtına bağlanır ve ışın tedavisi başlar. Fraksiyon sayısı azdır, hastanede yatmayı gerektirmez, anestezi, ameliyathane ,hastanede yatma üzere olumsuz yanları yoktur, acısız ve ağrısızdır. Lokal denetim oranları devasa yükseklikte, estetik ve işlevsel sonuçları fazlaca yüz güldürücüdür.
İNTERSTİSYEL TEDAVİ’nin dudak kanserlerinin tedavisinde kullanılması ve bu mevzuda tecrübenin artması kıymetli bir gelişmedir ( Ayerra AQ ve arkları .HDR and LDR Brachytherapy in the Treatment of Lip Cancer: the Experience of the Catalan Institute of Oncology. J Contemp Brachytherapy v.2(1); 2010 Mar PMC5183642) ,Dudakta doku kaybı olmaz,ağız hareketlerinde asimetri görülmez.
Uzak ve yakın radyoterapi önemli bir planlama ve uygulama gerektirir. Buna karşın erken devirde deride kızarma,yüzeyel yara oluşması görülebilir,bu yaralar resen kapanır.Uzun periyotta deride incelme,yüzeyel damar genişlemesi,renk değişikliği ve ender olarak kanser gelişmesi olabilir. Lokal denetim oranları çok yüksek,estetik ve işlevsel sonuçları epeyce yüz güldürücüdür.
Küretaj (kazıma) ve elektrikle kurutma :
Kanserli bölge kaşık halindeki bir küretle kazınır, özel bir aygıttan sağlanan elektrik akımı ile kanama durdurulur ve kanser hücreleri öldürülür. Sonunda düz, beyaz bir iz kalır. Bu süreç deri kanserlerine alışkın bir deri hastalıkları uzmanı tarafınca yapılmalıdır.İleri yaş hastalarda tercih edilebilir.Nüks riski yüksektir.
Dondurma usulü ile tedavi (cryosurgery) :
Küçük deri kanserlerinin tedavisinde çok soğuk kullanılabilir. Sıvı nitrojen tümör üzerine uygulanır, olağandışı hücreler ölür. Buzların çözülmesinden daha sonra meyyit dokular bedenden ayrılır. Sürecin ikinci sefer uygulanması gerekebilir. Bu süreç ekseriyetle acıtmaz, uygulanan bölgede ağrı ve şişlik olabilir. Düzgünleşme daha sonrası beyaz bir iz kalabilir. Muhakkak bu bahiste uzman bir hekim tarafınca uygulanması gereken bir tedavidir.İleri yaş hastalarda tercih edilebilir.Nüks riski yüksektir.Nüks riski yüksektir.
Lokal kemoterapi :
Krem yada losyon halindeki antikanser ilaçlar aktinik keratozda olduğu üzere yüzeyel deri kanserlerinde de lokal olarak kullanılabilir. Fluorouracil (5-FU) birkaç hafta boyunca hergün lezyon üzerine uygulanır. Uygulama sırasında ağır inflamasyon görülür, vakit içinde geçer, çoklukla iz kalmaz.
Biyopsi ile teşhis almış hastaya tek tip tedaviyi dayatmak, bu tedavi modelinin yol açabileceği estetik ve işlevsel kararı bir baht üzere sunmak yerine , her hasta için ona en uygun , öbür bir deyişle bireye özel tedavi planlanmalıdır. Tedavi seçimini etkileyen hastanın yaşı/genel durumu , kanserin yerleşimi (göz etrafı,burun ve kulak yerleşimi önemlidir) , tümör çapı (>2cm) ve patoloji raporundaki özellikler (infiltratif tip,perinöral/vasküler invazyon varlığı vb) ve nihayet kurallar uygun ise hastanın tercihidir..
BİREYE ÖZEL HANGİ TEDAVİ MODELİNİ UYGULAYALIM?
Cerrahi Tedavi :
Biz cerrahların en tercih ettiği tedavi modelidir. Melanom dışı deri kanserlerinin (MDDK) birden fazla lokal anestezi ile yapılabilen kısa süren ameliyatla tedavi edilebilirler. Biyopsi hedefi ile yapılan ameliyat biraz geniş tutularak (eğer bu süreç önemli bir nedbe bırakmayacaksa) teşhis ve tedavi süreci tıpkı anda gerçekleştirilebilir. Estetik ve işlevsel açıdan risk taşıyan bölgelerde (göz etrafı,burun,kulak vb ), evvel punch biyopsi ile teşhis konmalı, patoloji alt özellikler tanımlanmalı ve akabinde tedavi planlanmalıdır.
Tümörün cerrahi olarak çıkarılmasının (0.5-1.0 cm) akabinde yara dudaklarının karşı karşıya getirilerek (primer) kapatılamadığı durumlarda, yaranın yakınından hazırlanan deri flepleri yahut kanser yüzde ise, lokal flep yahut tercihen kulak gerisinden alınan tam kalınlıkta deri grefti ile defekt kapatılır. Burada kritik nokta, lokal denetim,estetik ve işlevsel en âlâ kararı verecek cerrahinin planlanmasıdır. Planlama ve uygulama deri onkolojisinde deneyimli plastik cerrah tarafınca yapılmalıdır.
Radyoterapi:
Radyoterapi (ışın-şua tedavisi) seçilmiş bazal hücreli deri kanseri (BHDK) hastalarında küratif tedavi için bir alternatif olabilir. Yüksek güçlü ışınlar kanser hücrelerinin vefatına yol açarlar. Şua tedavisi uzaktan (teleterapi) yahut yakın uzaklıktan (yakın tedavi) uygulanır. Her iki tedavi modeli de uzun senelerdan bu yana kullanılmaktadır. Teknoloji ve tecrübeye paralel olarak tedavi mühleti değişmektedir. Teleterapi konusunda merkez ve deneyim hayli daha fazladır. Yakın aralıktan çağdaş radyoterapi uygulaması nispeten daha yenidir. Yakın radyoterapi brakiterapi başlığı altında 2 biçimde uygulanır; PLESIOTHERAPY (Montero A ve ark . High-dose-rate (HDR) plesiotherapy with custom-made moulds for the treatment of non-melanoma skin cancer . Clin Transl Oncol (2009) 11:000-000 ) ve İNTERSTİSYEL TEDAVİ dir.
Plesioterapi brakiterapinin özel bir formudur ve küçük çaplı deri kanserlerinin tedavisinde giderek daha yaygın kullanılmaktadır, uygun aplikatör HDR (high döşe rate) tedavi aygıtına bağlanır ve ışın tedavisi başlar. Fraksiyon sayısı azdır, hastanede yatmayı gerektirmez, anestezi, ameliyathane ,hastanede yatma üzere olumsuz yanları yoktur, acısız ve ağrısızdır. Lokal denetim oranları devasa yükseklikte, estetik ve işlevsel sonuçları fazlaca yüz güldürücüdür.
İNTERSTİSYEL TEDAVİ’nin dudak kanserlerinin tedavisinde kullanılması ve bu mevzuda tecrübenin artması kıymetli bir gelişmedir ( Ayerra AQ ve arkları .HDR and LDR Brachytherapy in the Treatment of Lip Cancer: the Experience of the Catalan Institute of Oncology. J Contemp Brachytherapy v.2(1); 2010 Mar PMC5183642) ,Dudakta doku kaybı olmaz,ağız hareketlerinde asimetri görülmez.
Uzak ve yakın radyoterapi önemli bir planlama ve uygulama gerektirir. Buna karşın erken devirde deride kızarma,yüzeyel yara oluşması görülebilir,bu yaralar resen kapanır.Uzun periyotta deride incelme,yüzeyel damar genişlemesi,renk değişikliği ve ender olarak kanser gelişmesi olabilir. Lokal denetim oranları çok yüksek,estetik ve işlevsel sonuçları epeyce yüz güldürücüdür.
Küretaj (kazıma) ve elektrikle kurutma :
Kanserli bölge kaşık halindeki bir küretle kazınır, özel bir aygıttan sağlanan elektrik akımı ile kanama durdurulur ve kanser hücreleri öldürülür. Sonunda düz, beyaz bir iz kalır. Bu süreç deri kanserlerine alışkın bir deri hastalıkları uzmanı tarafınca yapılmalıdır.İleri yaş hastalarda tercih edilebilir.Nüks riski yüksektir.
Dondurma usulü ile tedavi (cryosurgery) :
Küçük deri kanserlerinin tedavisinde çok soğuk kullanılabilir. Sıvı nitrojen tümör üzerine uygulanır, olağandışı hücreler ölür. Buzların çözülmesinden daha sonra meyyit dokular bedenden ayrılır. Sürecin ikinci sefer uygulanması gerekebilir. Bu süreç ekseriyetle acıtmaz, uygulanan bölgede ağrı ve şişlik olabilir. Düzgünleşme daha sonrası beyaz bir iz kalabilir. Muhakkak bu bahiste uzman bir hekim tarafınca uygulanması gereken bir tedavidir.İleri yaş hastalarda tercih edilebilir.Nüks riski yüksektir.Nüks riski yüksektir.
Lokal kemoterapi :
Krem yada losyon halindeki antikanser ilaçlar aktinik keratozda olduğu üzere yüzeyel deri kanserlerinde de lokal olarak kullanılabilir. Fluorouracil (5-FU) birkaç hafta boyunca hergün lezyon üzerine uygulanır. Uygulama sırasında ağır inflamasyon görülür, vakit içinde geçer, çoklukla iz kalmaz.